Op een na de mooiste

Bestellen? klik op de cover!

Flaptekst

Het rustige, eentonige leven van Michel vertoont deining wanneer zijn dochter hem wil koppelen aan haar collega Anja, die kort daarvoor weduwe werd. Om de lieve vrede te bewaren en om te bewijzen dat hij over zijn scheiding met Eva heen is, gaat hij een avondje uit met Anja, zich afvragend wat zijn dochter bezielt hem op te schepen met de aardrijkskundelerares. Anja blijkt echter over onverhoedse troeven te beschikken. En wat is dat toch met de zwangere, bedeesde buurvrouw Sylvie die de dorpskerk platloopt? ‘Op een na de mooiste’ is het eerlijke en amusante verhaal van een man die zich staande probeert te houden tussen een liefhebbende dochter, een stoïcijnse weduwe en een religieuze fanate. Doorheen het verhaal meanderen dood en geboorte, halsstarrigheid en het schoorvoetend toegeven aan opdringerig zelfinzicht.

Fragment

‘En wat is jouw pad dan?’
‘Dat ik de nieuwe heiland heb gebaard.’
Er viel een bevreemdende stilte na die uitspraak. Intussen was het donkerder geworden buiten. De tl-lamp onder het aanrechtkastje ging luid tekeer en zelfs het getik van de wandklok leek op hamerslagen die weergalmden in mijn hoofd. Sylvie keek me aan met een onpeilbare blik en onwillekeurig schoot het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van de onbevlekte ontvangenis door mijn hoofd. Dat beeld stond in de Lourdesgrot naast de basiliek van Edegem, helemaal niet onbevlekt, bevuild als het was door vogelstront.
‘Excuseer, Sylvie? Kun je dat eens herhalen?’
Ze leek me niet te zien toen ze begon te spreken, haar blik werd glazig. ‘De eindtijd is ingezet met de stichting van de staat Israël. Gods volk, dat verstrooid was over de hele aarde, keert terug naar zijn moederland. Intussen is de staat Israël een feit …’
‘Maar …’
‘Zelfs de wetenschap is op eigen inzicht erachter gekomen dat de eindtijd volop bezig is. Zij noemen dat “klimaatopwarming”, het zijn gewoon de profetieën, voorafgaand aan Zijn komst, die de ware gelovigen reeds lang in de Bijbel hebben ontdekt …’
‘Sylvie …’
‘De wereld staat aan de vooravond van een grote wereldbrand. Talloze onheilsprofeten hebben de einddatum van deze aarde verkondigd. Tevergeefs, want niemand had het over de terugkeer van de Heiland. Onze Congregatie, wereldwijd verspreid, verbonden door de wijsheid van de Heilige Geest, is …’
‘Sylvie! Kappen, meid!’ Ik sloeg met zijn vlakke hand op tafel terwijl een lichte paniek in me opborrelde. Het kind was krankzinnig. Sylvie leek echter in een trance en dreunde verder.
‘Ik ben de moeder die altijd was en altijd zal zijn. Ik breng het licht op deze wereld. De vrucht van mijn schoot zal de mensheid leiden doorheen de waanzin waarin deze planeet binnenkort gestort wordt!’ Ze sprong recht en stak haar gespreide rechterhand uit, alsof ze een toespraak hield voor een onzichtbaar publiek. ‘Ik ben uitverkoren. Gods genade rust op mij!’
Ik sprong ook recht, nam Sylvie bij haar schouders en schudde haar duchtig door elkaar. ‘Hou op! Iemand heeft je verdomme zwanger gemaakt en nu hebben ze je je kind afgenomen, of niet soms?’
Ze slaakte een kreet en haalde met haar gekromde vingers naar me uit. Ze raakte mijn wang, ik was te verbouwereerd om iets te voelen. Geschrokken liet ik haar los. Ze verloor haar evenwicht, greep naar de stoel waarop ze net gezeten had. De stoel kletterde tegen de grond. Ze viel op de harde keukenvloer. Met haar handen plat steunend op de vloer ging ze op haar knieën zitten en boog haar hoofd, onbedaarlijk huilend. Ik keek toe, mijn hartslag klopte als razende in mijn slapen. Sylvie was ten prooi aan een hysterische aanval. Ik wist niet wat te doen. Haar smartelijke kreten klonken gedempt, ze schokte ongecontroleerd. Plots hield het geschok en het lawaai op. Ze kromde haar rug als een kat en in een grote gulp spetterde de inhoud van haar maag over de keukenvloer. Ik sprong achteruit en botste tegen de muur. Een scherpe, weeë stank vulde de kleine ruimte. De vieze drab ontwijkend snelde ik naar de keukendeur die uitgaf op de tuin en zette ze wagenwijd open. Intussen was Sylvie recht op haar knieën gaan zitten. Ze wiegde zachtjes heen en weer alsof ze dronken was. Gebiologeerd staarde ik naar het meisje, dat na een minuut of wat uit haar trance ontwaakte. Verwonderd keek ze om zich heen. Ze schrok licht toen ze me opmerkte en liet haar blik verwonderd op me rusten. Haar kin was vuil en ze had vieze vlekken op haar lila hemd. Langzaam vertrok haar gezicht in een masker van afschuw toen ze de ravage zag die ze had aangericht.
‘Goeie hemel, alweer,’ fluisterde ze. Ze zeeg in elkaar. Gelukkig viel ze opzij, uit de buurt van de donkerbruine plas, die zich een weg zocht tussen de voegen van de betegelde keukenvloer.

Recensie

WIE SCHRIJFT, DIE BLIJFT - Periodiekse (april 2020)


OP EEN NA DE MOOISTE - Virtuoze roman van MARC KERKHOFS

Enkele jaren geleden kwam ik zwaar onder de indruk van de soft thriller met een magisch-realistische toets van Edegemnaar Marc Kerkhofs Beet (besproken in het Periodiekske van 20 februari 2018) die mij zelfs enkele nachtmerries bezorgde. Eerder debuteerde hij met de roman Verloren tijd. Vandaag pakt Kerkhofs uit met Op een na de mooiste, een realistisch, eigentijds verhaal van een man
die zich staande tracht te houden tussen drie vrouwen.

De ik-persoon Michel, een computerexpert, woont in het centrum van Mortsel, alleen als jonge vijftiger, gescheiden van zijn vrouw Eva. Het ziet ernaar uit dat hij "als een triestige mispel tijdens de eindejaarsfeest­dagen met een zak chips en een biertje voor de tv zal liggen" tot zijn lieftallige dochter Elsje, een lerares die in Kontich woont, "en moeite heeft met zijn rancuneuze gevoelens tegenover zijn ex", hem uitnodigt om het kerstfeest bij haar door te brengen. 

Dat brengt wat soelaas in zijn leven. Hij maakt er kennis met Anja, een collega van zijn dochter die aardrijkskunde en geschiedenis geeft. 

Anja, ook een vijftiger, is niet de mooiste van de klas ("ik vond haar wat schuw, een muurbloem"). Spoedig daagt het bij Michel dat zijn dochter wat wilde doen aan zijn vrijgezellenstaat en hij krijgt er meteen een beetje de pest in. 

Later die avond zal Michel Anja een lift huiswaarts geven. Wij komen ook te weten dat Michels ex-vrouw Eva nog steeds zijn hartslag verhoogt in korte flit­sen van vergevingsgezindheid ("ik miste haar ... maar het waren korte flitsen ... het volgend moment zag ik haar weer in de armen van die vent waar ze hartstochtelijk mee stond te kussen, twee jaar geleden. De sloerie . . ."). 

Ondertussen heeft Michel zijn nieuwe buren leren kennen, een jonge, knappe, zwangere Sylvie met een oudere man: haar echtgenoot, minnaar? Sylvie blijkt een religieuze fanate te zijn, die dagelijks de dorpskerk platloopt. Michel zal schoorvoetend moeten toegeven aan opdringerig zelfinzicht. 

Kerkhofs schrijft een krachtig proza met als grote verdienste dat hij bij dit alles de afstand tussen zichzelf en zijn onderwerp weet te bewaren, nochtans zonder dat zijn proza aan bewogenheid inboet. 

Hij beschikt over een heldere, veerkrachtige stijl. Zijn taalbehandeling is perfect. Zijn taalbeheersing is verbazend, vooral de soepelheid waarmee hij zich in de verschil­lende personages weet in te leven. Ook in het opbouwen van de dialogen is Kerkhofs een meester. 

Zijn grootste verdienste is dat hij zich met deze meestal lichtvoetige roman weet te verplaatsen in de leefwereld van de hoofd­persoon. Het boek draagt de stempel van een ongemeen pittige persoonlijkheid. Kerkhofs bewijst in dit verhaal dat er geen indrukwekkende gebeurtenissen nodig zijn om te blijven boeien. De omgeving en de mensen uit zijn entourage zijn met luchtige openhartigheid opgetekend en kenschet­send is zijn ontstellende waarheidsliefde. Door die ongenadige eerlijkheid is Kerk­hofs erin geslaagd het trio van personages dat in zijn boek actief is duidelijk te indi­vidualiseren. Het zijn geen romanfiguren die hij uitbeeldt, het zijn mensen die hij uit het leven heeft weggehaald. Zijn aandui­dingen van een bepaalde atmosfeer, soms in één zinnetje uitgedrukt, geven blijk van een benijdenswaardig meesterschap. Er is weinig dat Kerkhofs ontsnapt en toch is hij nooit langdradig. Enkele erotische scènes zijn doordrenkt van een spirituele, snaakse, tedere ironie, die vooral het pi­kante van erotische gevalletjes in het licht stelt: heerlijk! 

Marc Kerkhofs: Op een na de mooiste, 148 bladzijden, uitgeverij Ambilicious, Breda, 2019 eerste druk

• John Rijpens